Ne Görürsün Bir Ağaca Bakınca?

Çocuk Edebiyatı

Ne Görürsün Bir Ağaca Bakınca?

Hale Şenözgen Buruş

“Hangi varlık böyle gün gören, devran süren, dinlerin, devletlerin, medeniyetlerin, şehirlerin kuruluşunu, çöküşünü seyreden bir ağaç kadar bizi kendimize getirebilir?”

Domingo Yayınları, kitabın girişinde Türkiye’de bitki sosyolojisi bilim dalının kurucusu ve doğa yazınının öncüsü Hikmet Birand’ın (1904-1972), Anadolu Manzaraları kitabından bir alıntıya yer vermiş. Bu söz, âdeta doğanın ölümsüzlüğü ve insanın faniliğinin bir özeti niteliğinde.

İlk kitabı Lion Practice’le ödül alan yazar ve illüstratör Emma Carliste, stüdyosunda resim yapmadığı zamanlarda eskiz defterleri ve kalemlerle dolu sırt çantasıyla İngiltere’nin güneybatı kıyı şeridini keşfe çıkıyor. Bu kitabın fikri de, yaşadığı şehir olan Plymount’ta her sabah yaptığı bu yürüyüşlerde şekilleniyor. Yazar, başlarda niyetinin sadece çalışmaya başlamadan önce rahatlamak, gevşemek ve motive olmak olduğundan, kitap okuyup günlüğünü yazabileceği, akıp giden dünyayı izleyebileceği sessiz bir yer ihtiyacından bahsediyor.

Doğa ile baş başa kaldığı ilk zamanlar, gördüğü her şeyin birbirinin aynısı olduğunu düşünüyor. Oraya gitmeye devam ettikçe, her ağacın ne kadar farklı özelliklere sahip olduğu daha fazla dikkatini çekmeye başlıyor. Ağaçların dünyasında daha fazla vakit geçirdikçe, yanından geçtiği her ağaca durup bakmaya, farklılıklarını ayırt etmeye, onu hissetmeye çalışıyor. Bu farkındalık, ağaçların da tıpkı insanlar gibi kendine has, tek ve biricik olduğunu anlamasına ve onları bir birey olarak görmesine neden oluyor. Ve kendisini ağaçlar hakkında daha fazla soru sorup düşünürken buluyor.

“Ne kadar zamandır oradaydılar? Dallarının ucundan neleri görebiliyorlardı? Bu ağaç kaç yaşında? O da benim gibi düşünür ya da hisseder mi?”

Ağaçların fotoğraflarını çekmeye, geçmişlerini araştırmaya ve eskizlerini çizmeye başlıyor. Hatta mitlerde ve efsanelerde adı geçen kadim bir ormana gittiğinden bahsediyor. Çizimlerdeki her bir detay bizi büyülü orman temasının içine çekiyor. Yazar, okuyucusunu doğa karşısındaki “seyirci” konumundan çıkarıyor. Üzerinde çocukların oynadığı, sırtını ağaca yaslayan, dallarına uzanan, tırmanan, üzerine ağaçtan bir ev yapan, salıncağında sallanan, ailecek gölgesinde serinleyip, uzanıp dinlenebileceğin, kısacası yaşayan bir ormanın varlığından bahsediyor. Doğanın tüm cömertliğiyle bize kucağını açtığını, yıllar içinde bizim değişimimiz gibi, doğanın da kendi içindeki değişimini gösteriyor. Bir ağacın bir kemana, bir kitaba, bir masaya dönüşmesi gibi… Her ne olursa olsun dönüp, kavuşulacak, buluşulacak bir hazine olarak görüyor ağaçları. Öyle ki orman yaşayan, devinen, dönüşen bir yer onun için.

Kitapta “Ağaçları Dinlemek” diye bir bölüm var. Tam bir farkındalık (mindfulness) bölümü. Yazar bu bölümde, nefes alıp verme tekniğini kullanarak, çevresel ve kişisel bir farkındalık yaratmak istemiş. Yeterince dikkat kesilirsek, ağaçların konuşabildiğini, hatta ne hakkında konuştuklarını duyabileceğimizden söz ediyor. Kitabın bir başka bölümü de “Bir Ağaç Gibi yaşamak İçin Neler Yapmalıyız?”. Burada da ağaçları örnek alarak, onlar gibi nasıl yaşayacağımız üzerine notları var yazarın.

Rüyaları andıran çizimlerine eşlik eden etkili anlatımıyla 2023 Waterstones Çocuk Kitabı Ödülü finalisti olan bu özel kitap, çocukların ve her yaştan okurun doğa ile bağlarını keşfetmeleri ve bu bağı güçlendirmeleri için eşsiz bir davet sunuyor. Her bir ağacın, dalın, yaprağın ne kadar eşsiz olduğunu anlamak ve dünya üzerindeki yerimizi kavramak için gerçekten çok özel bir hikâye sunuyor bize.