Afife Jale: “Tiyatro varsa ben varım!”
Çocuk Edebiyatı

Afife Jale: “Tiyatro varsa ben varım!”

Hale Şenözgen Buruş

Resimli çocuk kitapları sadece hikâyeler, masallar anlatarak değil dünyaca ünlü sanatçıları, doktorları, bilim insanlarını, tarihçileri çocuklara tanıtmak için de önemli bir kaynaktır. Van Gogh, Leonardo da Vinci, Einstein, Frida Kahlo, Türkan Saylan, Afife Jale… Dünya için emek vermiş, tarihe adını altın harflerle yazdırmış pek çok ünlü ismi çocuklara anlatmanın en kolay ve akılda kalıcı yöntemlerinden biri, biyografileri hikâye ve çizimler eşliğinde çocuklara sunmaktır. Hatta bunu oyunsu bir süreçle birleştirdiğimizde, ezbere öğrenme yönteminden uzaklaşıp yaparak, yaşayarak öğrenme sürecine girilecektir.

 

Afife Jale kitabı, çocuklara Afife’yi anlatmak için hazırlanmış. Onun trajik hayat hikâyesi, çok da naif, mücadeleci bir Türk kadını olmasının altı çizilerek anlatılmış. Kitap, kendi yolunu çizen, hayalperestler serisinin bir kitabı olarak Boncuk Yayınları’ndan çıkmış. Anlatıma, küçük Afife’nin, çocukluk hikâyesinden başlanmış. Küçük yaşta izlediği tiyatro oyunlarının hayallerini kuran, kalbi tiyatro için atan küçük kızın hikâyesi… Tıpkı herkes gibi Afife de bir zamanlar hayalleri olan bir çocuktur. Hayallerinin peşinden giden, onlara ulaşmak için çalışan, çaba gösteren…

 

Büyüdü Afife, okula gitmeye başladı ama onun hayallerinde sadece tiyatro vardı. Bir gün okul dönüşü Letafet Apartmanı’nın kapısındaki ilanı gördü. Ve bu ilanla tüm hayatı değişti. Şehir Tiyatroları “Yetenekli ve tiyatroya meraklı Türk kızlarını, yetiştirmek üzere” seçmelere davet ediyordu. Anne ve babasının tüm itirazlarına rağmen Afife o sınava girdi, o sahneye çıktı.

 

“Afife hiç vazgeçmemişti ki…

Sahneye kırmızı elbisesiyle çıktı,

Harika görünüyordu.

Kendini mutlu ve huzurlu hissediyordu.

Sahnede Jale ismini kullanacaktı, çiy damlası demekti Jale.

Seçtiği isim hislerini yansıtıyordu.”

 

Yıllar sonra arkadaşlarına “Hayatımda en mutlu olduğum geceydi” diyecekti.

 

Asıl mücadelesi o gece başladı, tiyatroyu basan görevliler, bir Türk kadının sahneye çıkmasının yasak olduğunu söylediler. Tiyatro yöneticileri bu konuda hiçbir şey yapamıyordu. Afife evsiz, işsiz kaldı. Küçük kumpanyalarda görev aldı. Sonra ülkede değişim rüzgârları esmeye başladı. Cumhuriyetin ilanından sonra yasaklar teker teker kaldırıldı.

 

Tiyatronun perdeleri Afife Jale’ye ve diğer kadınlara sonuna kadar açıldı. Özgürleşti Afifeler.

Bu özgürlük meşalesinin ateşini ilk yakan Afife Jale olmuştu.

 

Kısa bir süre sonra Afife Jale hastalandı. Sahneye çıkamadığı için üzülüyor ve seyircilerini özlüyordu. Ara ara unutulduğunu hissediyordu. Oysa Afife bugün bile unutulmadı. Sahneye çıkan ilk Türk kadını olarak kısacık yaşamına bir devrim sığdırdı. Sanatı ve tiyatroyu seven çocuklara örnek olarak tarih sayfalarında yerini aldı. Her yıl onun adına düzenlenen “Afife Jale Tiyatro Ödülleri” tiyatro sanatına emek veren oyuncular ve sahne emekçileri tarafından gururla taşınmaya devam ediyor.

 

Bu kitabı 27 Mart Dünya Tiyatro gününde, bugünü kutlamak için çocuklara okuyabiliriz. Buradan bu vesileyle tiyatro sanatına emek vermiş, yüzünde sahne ışıklarını, kulaklarında alkış seslerini hissetmiş herkesin ve yaşamın türlü zorluklarına rağmen salonları dolduran seyircilerin 27 Mart Dünya Tiyatro Günü’nü kutlarım. İyi ki sanat, iyi ki tiyatro var!

 

 

Kitap Adı: Afife Jale

Yazar: Nihan Güner

Yayınevi: Boncuk Yayınları

Hamur Tipi: 1. Hamur

Ebat: 16 x 21

İlk Baskı Yılı: 2019

Baskı Sayısı: 1. Basım

Dil: Türkçe